ที่ดิน ส.ป.ก. หรือที่ดินตามโครงการ สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม เป็นที่ดินที่รัฐจัดสรรให้เกษตรกรเพื่อใช้ในการทำกินเท่านั้น ไม่สามารถซื้อขายหรือใช้เพื่อการพาณิชย์ได้โดยเสรี หลายคนที่ครอบครองที่ดินประเภทนี้มีคำถามสำคัญว่า “สามารถขุดเจาะบ่อบาดาลในที่ ส.ป.ก. ได้หรือไม่?” บทความนี้จะพาไปทำความเข้าใจข้อกฎหมาย แนวทางปฏิบัติ และสิ่งที่ควรรู้ก่อนเจาะน้ำบาดาลในพื้นที่ดังกล่าว
ที่ดิน ส.ป.ก. คืออะไร?
ที่ดิน ส.ป.ก. ย่อมาจาก “สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม” เป็นที่ดินที่รัฐจัดให้เกษตรกรไร้ที่ดินทำกิน มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อใช้ในการเกษตร ไม่สามารถซื้อขาย โอนกรรมสิทธิ์ หรือใช้ประโยชน์เพื่อธุรกิจนอกเหนือจากการเกษตรโดยตรง
ที่ ส.ป.ก. เจาะน้ำบาดาลได้ไหม?
สามารถเจาะน้ำบาดาลในที่ ส.ป.ก. ได้ แต่ต้องอยู่ภายใต้เงื่อนไข และ ต้องได้รับอนุญาตจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ซึ่งได้แก่:
- สำนักงาน ส.ป.ก. ในพื้นที่นั้น
ต้องยื่นคำขอเพื่อขอใช้ประโยชน์จากที่ดินในการเจาะบ่อบาดาล โดยระบุเหตุผล เช่น เพื่อนำมาใช้ในการเกษตรบนพื้นที่ดังกล่าว - กรมทรัพยากรน้ำบาดาล
หากต้องขุดเจาะบ่อบาดาลลึกเกิน 15 เมตร จะต้องขอใบอนุญาตจากกรมทรัพยากรน้ำบาดาลตามกฎหมาย - ไม่มีการใช้ในเชิงพาณิชย์
การใช้น้ำจากบ่อบาดาลในที่ ส.ป.ก. ต้องจำกัดเฉพาะการเกษตรหรือใช้ในครัวเรือนของเกษตรกรเจ้าของสิทธิ์เท่านั้น ไม่สามารถนำไปขายน้ำ หรือใช้เพื่อธุรกิจนอกเหนือจากวัตถุประสงค์เดิมได้
ขั้นตอนการดำเนินการเจาะบ่อบาดาลในที่ ส.ป.ก.
- ตรวจสอบสิทธิในที่ดิน และดูว่าอยู่ในเขตปฏิรูปที่ดินหรือไม่
- ยื่นคำขออนุญาตต่อ ส.ป.ก. จังหวัด พร้อมแสดงแผนการใช้น้ำ
- หากได้รับความเห็นชอบ ต้องขออนุญาตขุดบ่อจากกรมทรัพยากรน้ำบาดาล (กรณีเกิน 15 เมตร)
- ใช้ช่างเจาะที่ได้รับใบอนุญาต และติดตั้งระบบตามมาตรฐาน
ข้อควรระวัง
- ห้ามเจาะบ่อบาดาลโดยพลการ เพราะอาจผิดกฎหมายและถูกเพิกถอนสิทธิ์การใช้ที่ดิน
- ห้ามนำทรัพยากรจากบ่อไปใช้ในกิจกรรมเชิงพาณิชย์ที่ไม่ได้รับอนุญาต เช่น ขายน้ำ ทำรีสอร์ต ฯลฯ
สรุป
ที่ดิน ส.ป.ก. สามารถเจาะน้ำบาดาลได้ หากมีวัตถุประสงค์เพื่อการเกษตรหรือใช้อุปโภคบริโภคภายในพื้นที่ และได้รับอนุญาตจากทั้ง ส.ป.ก. และกรมทรัพยากรน้ำบาดาลอย่างถูกต้อง การปฏิบัติตามกฎหมายจะช่วยให้สามารถใช้น้ำบาดาลอย่างยั่งยืน ไม่เสี่ยงต่อการถูกเพิกถอนสิทธิในที่ดิน
